ارزدیجیتال ماشین زمان
فرض کنید سوار ماشین زمان شدهایم و میخواهیم به دورانی برویم که هنوز بیت کوین خلق نشده اما جرقههای نوآوری در حوزه ارزهای دیجیتال از گوشه و کنار دنیا به چشم میخورد و محققان پا بهعرصه فناوری پول الکترونیکی گذاشتهاند. در این مقاله با پروژههایی که پیش از بیت کوین رویای پول الکترونیکی غیرمتمرکز را در سر داشتند آشنا میشویم.
ظهور پول دیجیتالیِ قابل اعتماد تقریبا همزمان بود با پیشرفتهایی که در علم رمزنگاری اتفاق افتاد. دو پرسش اساسی برای هر فردی که میخواهد یک پول دیجیتال را بپذیرد پیش میآید:
پول کاغذی مشکل جعل را با استفاده از کاغذهایی با ساختار پیچیده و تکنولوژی چاپ برطرف میکند. علاوه بر این هرگز با چالش دوبار خرج کردن (Double spend) نیز مواجه نمیشود، چراکه یک ماهیت فیزیکی نمیتواند همزمان در دو مکان حضور پیدا کند.
همانطور که میدانید پول سنتی به صورت دیجیتالی نیز قابل ذخیره و انتقال است. برای مقابله با جعل و دوبار خرج کردن، یک (یا چند) واحد یا نهاد متمرکز مثل بانک یا شرکت خصوصی، تمامی تراکنشهای الکترونیکی را رصد و کنترل میکند.
در پول دیجیتال که فاقد جوهر چاپ محرمانه و یا هولوگرام امنیتی است، از رمزنگاری برای اعتماد و اثبات ادعای مالکیت یک پول توسط یک فرد استفاده میشود. امضای دیجیتال در علم رمزنگاری به یک فرد امکان میدهد تا یک دارایی دیجیتال و یا یک تراکنش را امضا کرده و بدین طریق مالکیت خود را اثبات کند. از امضای دیجیتال همچنین میتوان برای رفع چالش دوبار خرج کردن نیز استفاده کرد.
در اواخر دههی ۱۹۸۰، استفاده از علم رمزنگاری گسترش پیدا کرد و تلاشهایی از سوی محققین برای ساخت ارزهای دیجیتال به کمک این علم صورت گرفت. ارزهای دیجیتال اولیه، اغلب با عنوان پول دیجیتالی صادر میشدند. پشتوانهی آنها یک ارز ملی و یا یک فلزگرانبها نظیر طلا بود. با اینکه این ارزها عملکرد قابل قبولی داشتند، اما متمرکز بودند و به راحتی میتوانستند توسط دولت و یا هکرها، مورد آسیب قرار بگیرند.
ارزهای دیجیتالِ نخستین درست مانند سیستم بانکداری سنتی از یک انبار دادهی مرکزی برای تنظیم تراکنشها در فواصل زمانی معین استفاده میکردند. متأسفانه اکثر ارزهای دیجیتال نوظهور مورد حملهی دولتها قرار گرفتند و به طورکلی نابود شدند. برخی از آنها نیز به طور کلی تغییر ماهیت دادند. به منظور جلوگیری از مداخلهی دولتهای مشروع و یا عناصر جنایتکار، به یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز نیاز بود تا از حملات جلوگیری شود.
در اواخر دههی ۱۹۸۰، ایستگاههای پمپ بنزین هلند از سرقتهای شبانه رنج میبردند چراکه مجبور بودند برای سوختگیری کامیونها سراسر شب را باز بمانند. به منظور تامین امنیت نگهبانان، جمعی از توسعهدهندگان تصمیم گرفتند کارتهای هوشمندی را که در آن زمان مورد آزمایش بودند جایگزین پول نقد کنند. بدین ترتیب رانندگان کامیونها از این کارتها به جای حمل پول نقد استفاده کردند. این قضیه درست مربوط به ۲۵ سال پیش از پیدایش بیت کوین بود.
در همان زمان فردی به نام آلبرت هیجین (Albert Heijin) که یک تاجر با نفوذ در زمان خودش بود، به بانکها پیشنهاد کرد تا روشی ابداع کنند که خریداران بتوانند مستقیما از طریق حسابهای بانکیشان پرداخت انجام دهند. این ابداع با نام نقطهی فروش (Point of sale)، توسعه داده شد. این تقریبا قدیمیترین نمونه موجود از پول الکترونیکی (Electronic cash) است.